Geschreven door: de Hobby Barista
- Laatste update: 1 dec. 2022
Espressomachine Reinigen? Zo doe je het snel en effectief
Helaas geldt voor espressomachines en koffiemolens hetzelfde als voor alles in de wereld: na verloop van tijd begint het aftakelen… Dat klinkt erg dramatisch, maar als je je producten niet goed onderhoudt gaat dit sneller dan je denkt. Dit is zonde van je aankoop, zonde van je geld, en erg zonde voor het milieu. Gelukkig zijn er manieren waarop je dit proces flink kunt vertragen. En hoe je dat doet, dat leg ik op deze pagina uit. Voor ik dat doe zie je hieronder eerst de producten die je hierbij kunt gebruiken:
Espressomachine Reinigen in 4 Stappen
Preventie: Kalkfilter plaatsen
In ons leidingwater zit altijd een bepaalde hoeveelheid kalk. Wanneer je je espressomachine regelmatig gebruikt, gaat er na verloop van tijd een kalklaag ontstaan in de boiler, in je leidingwerk van je espressomachine en in de stoompijp. Een klein beetje kalk is niet erg, maar als dit te lang opbouwt, kan het de smaak beïnvloeden en er zelfs voor zorgen dat het water er niet goed meer doorheen loopt. Zo kun je bijvoorbeeld merken dat de stoomfunctie minder krachtig wordt. Kun je kalkophoping voorkomen? Niet geheel, maar je kunt het wel voor een groot deel vertragen. Hoe? Door het plaatsen van een kalkfilter. Dit klinkt ingewikkelder dan het is: je sluit een kalkfilter aan op de water-toevoerslang in je waterreservoir. Hierdoor wordt het water ontkalkt, voor dit de machine in gaat. De kalkfilter kosten relatief weinig, en je kunt hier (afhankelijk van de hardheid van het water) best enkele maanden plezier van hebben (rond de 250 koppen koffie). Je kunt ook kiezen voor een kalkfilterzakje, deze werkt hetzelfde, maar leg je simpelweg in het waterreservoir.
Bekijk aanbieding bij: bol.com | Barista Essentials | Amazon
Espressomachine Reinigen Stap 1:
Zetgroep schoonmaken
Nu we de kalkophoping hebben vertraagd, wordt het tijd om de zetgroep schoon te maken. De zetgroep is het gedeelte van de espressomachine, waar het water de machine verlaat, en door de koffie wordt heen gedrukt. Hoe vaak doen we dit? Minimaal eens a tweemaal per week, afhankelijk van hoeveel koppen koffie je zet. Wat heb je hiervoor nodig?
– Een schoonmaakborstel
– Blindfilter
– Koffieoplosmiddel/Groepenreiniger
Na het zetten van een aantal espresso’s blijft er altijd een bepaalde hoeveelheid koffieresten over in de zetgroep. Op de douchezeef, de rubberen ring die er omheen zit en het gedeelte waar je de filterdrager in vastdraait. Dit kun je gemakkelijk weg halen door er eens grondig doorheen te gaan met je schoonmaakborstel, en daarna kort de waterfunctie aan te zetten, zodat je het schoonspoelt. Je kunt hiervoor ook een tandenborstel gebruiken (uiteraard niet degene die je dagelijks gebruikt, want dan krijg je zwarte tanden ;), maar onderstaande schoonmaakborstel is net even wat handiger, gezien de vorm en het materiaal. Gebruik deze borstel om de rand rondom de douchezeef schoon te maken. Dit is de eerste stap, doe dit altijd voor je gaat blindfilteren (volgende stap) want anders spoel je de uitwendige koffieresten weer naar binnen. Na deze stap heb je de zetgroep aan de buitenkant al voor een groot deel schoon. Dan wordt het tijd voor de inwendige reiniging.
Bekijk zetgroepborstels bij: Amazon | bol.com | Barista Essentials
Espressomachine Reinigen Stap 2:
Blindfilteren
Blindfilteren (ook wel Backflushing)
Hierbij gebruiken we het blindfilter. Wat is een blindfilter? Dit is een metalen of rubberen plaatje, dat geheel dicht is en je in de filterdrager plaatst. Dit plaatje zorgt ervoor dat het water niet wegstroomt, maar onder hoge druk terug de machine in wordt gespoeld. Zodat het inwendige mechanisme van de zetgroep kan worden schoongespoeld. Vervolgens wordt het water door het kanaal gevoerd, en onder hoge druk weer door de uitlaat (overdrukventiel) aan de onderzijde uitgespoten in het water-opvangbakje. Deze uitlaat zit er om de druk die wordt opgebouwd in de filterdrager, te laten ontsnappen, zodat het koffiedik niet geheel uit elkaar ploft wanneer je de filterdrager losdraait. En er een droge koffie “puck” ontstaat. Dit werkt een stuk schoner. Hoe gaat het in zijn werk?
Wanneer je het blindfilter in de filterdrager hebt geplaatst, draai je deze in de zetgroep. En zet je, zonder koffie erin, de espressofunctie aan. Hierdoor gaat het water stromen en bouwt de druk op waardoor het water door je machine begint te lopen. Dit doen we 4 a 5 keer, voor een aantal seconden. Het blindfilteren kun je het best tweemaal per week toepassen, met water.
Bekijk blindfilters bij: bol.com | Barista Essentials | Amazon
Backflushen met groepenreiniger:
Ook kun je dit, eens in de week, of eens per twee weken toepassen met een beetje groepenreiniger poeder erin (halve theelepel is voldoende). Dit laatste is een middel dat vet oplost, waardoor je de olieresten van de koffie, verder laat oplossen en de machine nog nauwkeuriger schoonspoelt. Het werkt hetzelfde als met water, het enige verschil is dat je een halve theelepel van deze groepenreiniger toepast. Ook zul je zien dat er schuim ontstaat in het water dat door de uitlaat wordt afgevoerd. Herhaal dit weer 4 keer, en tot slot spoel je de zetgroep nog even tweemaal door met water. Zo zorg je ervoor dat de groepenreiniger uit de machine wordt gespoeld. Doe je dit niet, dan zet je de volgende keer espresso met zeepsmaak 😉
Bekijk groepenreinigers bij: Amazon | Barista Essentials | bol.com
Espressomachine Reinigen Stap 3:
Ontkalken
Met het reinigen van de zetgroep ben je een heel eind. Maar, de machine bestaat uit meer dan alleen de zetgroep. Je werkt ook met een boiler, inwendige leidingen, theekraan en stoompijp. Hier loopt veel water doorheen, water dat kalkhoudend is. Hierdoor ontstaat er na verloop van tijd kalkaanslag in het gehele inwendige leidingwerk van de machine. Dit kunnen we gemakkelijk schoonmaken door de machine te ontkalken. Gebruik hiervoor nooit azijn, dit is veel te agressief voor de machine onderdelen. Gebruik hiervoor een ontkalkpoeder, dat bestemd is voor een espressomachine. Bijvoorbeeld: Calcinet. Hoe doen we dit?
Begin met het uitzetten van je machine (stroom uit), en het loskoppelen van het waterreservoir. Kijk allereerst in het waterreservoir: zie je veel kalkaanslag? Dan weet je dat je vaker mag gaan ontkalken, want dit is een voorbeeld van hoe de inwendige leidingen eruit zullen zien binnen in je machine. Vervolgens leeg je het waterreservoir, zodat er geen oud water meer in zit. Vervolgens koppel je het waterreservoir weer in je machine, en vul je deze tot de max met vers water. Vervolgens gooi je twee eetlepels ontkalkpoeder in het waterreservoir, en laat deze oplossen tot er geen klonten meer in zitten. Dan zet je de espressomachine weer aan. Pak vervolgens een maatbeker, schaal of bak om het water in op te vangen. We gaan nu namelijk het water met ontkalker door de hele machine laten lopen. Begin bijvoorbeeld met het plaatsen van je wateropvangbak onder de zetgroep, en zet deze aan. Zo kan het water door de gehele machine lopen. Doe vervolgens hetzelfde met de theekraan, en de stoompijp, zodat deze beide kanalen ook worden ontkalkt. Als het goed is kun je de kalkresten in het water zien, doordat het water geel of groenig kleurt. Blijf dit doen tot het waterreservoir helemaal leeg is, en de machine vol zit met het ontkalkingswater. Dan laat je de machine zo’n 1 a 2 uur staan, zodat de ontkalker zijn werk kan doen, en kalkresten losweekt.
Laatste stap: we gaan backflushen, met het ontkalkingswater erin, zodat de overdruksventiel ook wordt ontkalkt.
Na de 1 a 2 uur heeft de ontkalker hoogstwaarschijnlijk zijn werk gedaan. En dan kunnen we ervoor zorgen dat de machine wordt leeggespoeld. Zodat er geen ontkalkingsspul meer in de machine zit. Vul hiervoor het waterreservoir met vers water, en laat deze geheel doorlopen, door de theekraan, zetgoep en stoompijp. Blijf dit doen, tot je geen zure geur meer ruikt. Dan is de ontkalking compleet.
Espressomachine reinigen, doe je zo dus. En nu kun je weer genieten van een heerlijk, heldere espresso, gezet met een schone machine!
Espressomachine Reinigen Stap 4:
Stoompijp schoonmaken
Een belangrijke laatste stap in het reinigen van je espressomachine is het schoonmaken van de stoompijp. Na het opschuimen blijven er vaak melkresten zitten op de stoompijp. Als je deze niet weghaalt en regelmatig reinigt, kruipen de bacteriën vanuit de melk je espressomachine in. Als deze in je boiler terechtkomen is het slecht nieuws..
Dus: Melkresten op je stoompijp? Vul een melkkan met warm water, en een drupje afwasmiddel, en laat de stoompijp hierin weken. Vervolgens veeg je deze schoon, en is het opgelost. Je kunt voor een meer grondige reiniging het topje van de stoompijp losdraaien, en deze schoon maken. Ook kun je een borsteltje gebruiken om de inwendige stoompijp schoon te maken.
Bekijk stoompijpborstels op: Amazon | bol.com |
Koffiemolen schoonmaken
Naast je espressomachine is het belangrijk om je koffiemolen regelmatig schoon te maken. Hoe je dit doet, leg ik je hieronder uit (wordt nog verder uitgewerkt):
Maalschijven schoon borstelen (koffieresten verwijderen)
Er blijft echter ook olie achter, deze kun je niet met de borstel weghalen. Hiervoor kun je schoonmaakkorrels gebruiken, zoals die van Urnex Grindz. Deze korrels gooi je, net als koffiebonen, in het bonenreservoir. Vervolgens zet je de koffiemolen aan, en worden de maalschijven schoongemaakt. Dit is een gemakkelijke manier, omdat je de maalschijven niet uit elkaar hoeft te halen.
Bekijk hier de Urnex Grindz korrels op Amazon
