Op deze pagina leer ik hoe je de lekkerste espresso thuis kunt zetten. Ik neem met je door wat je allemaal nodig hebt, en geef uitleg over de factoren waar je rekening mee moet houden. Een lekkere espresso zetten hoeft niet moeilijk te zijn, als je maar weet welke stappen je moet doorlopen. Op deze pagina leer ik je hoe je op 2 manieren je espresso kunt instellen. Als eerste op basis van volume, als tweede op basis van een espresso recept, ook wel: “brew ratio”. Hieronder lees je alles wat je nodig hebt, maar je kunt ook mijn tutorials bekijken die onderaan deze pagina te zien zijn, veel plezier!
Perfecte Espresso Bereiden: Wat heb je nodig?
Laten we beginnen met wat je nodig hebt om de perfecte espresso te bereiden:
Een espressomachine met filterdrager (pistonmachine)
Je hebt een espressomachine met een filterdrager nodig, met elke espressomachine met een filterdrager zonder crema filter zal je een redelijk goede espresso kunnen zetten. Zo heb ik met de Delonghi EC135B een heerlijke espresso gezet, dit is een espressomachine van nog geen 150 euro. Uiteraard kun je verwachten, dat hoe meer geld je uitgeeft aan een espressomachine, de kwaliteit van de espresso (mits goed bereid) ook omhoog gaat. Klik hier voor een uitgebreide lijst espressomachines, oplopend in prijs.
Naaktfilter (optioneel)
Een naaktfilter is een filterdrager zonder uitloop. Je ziet de koffie direct uit het filterbakje stromen, en op deze manier kun je gemakkelijk zien of je de koffie goed hebt verdeeld en aangestampt. Met een traditionele filterdrager is dit een stuk lastiger te ontdekken, tenzij je twee ongelijkmatige stromen van espresso hebt (links meer dan rechts bijv.). Het is zeker geen must, maar het kan je wel helpen sneller te zien of je iets niet helemaal goed hebt gedaan. Daarnaast ziet een “naakt” espressoshot er hartstikke mooi uit en krijg je nog een iets dikkere laag crema omdat je één stroom aan koffie hebt in plaats van twee. Interesse gekregen? Klik hier voor een naaktfilter.
Omdat je voor de beste espresso vers gemalen bonen gebruikt, heb je een koffiemolen nodig. Zorg ervoor dat je een koffiemolen gebruikt/aanschaft die fijn genoeg kan malen, veel van de koffiemolens die je bij veel elektronica winkels kan kopen zullen niet fijn genoeg malen. je kan hier zowel een elektrische als een handmatige koffiemolen voor gebruiken, als deze maar fijn genoeg afgesteld kan worden. Benieuwd naar welke koffiemolens geschikt zijn voor espresso? Klik hier voor de 5 beste koffiemolens voor thuisbarista’s.
Een tamper en/of koffieverdeler
Om de gemalen koffie evenredig te verdelen en aan te stampen heb je een koffieverdeler en/of tamper nodig. Zoals je in mijn tutorials zal zien, gebruik ik het liefst de koffieverdeler voor allebei. Dit leidt tot de meest consistente resultaten, omdat je iedere keer de koffie op dezelfde manier verdeelt en met dezelfde hoeveelheid druk aanstampt. Met als resultaat een mooi, recht bedje van koffie in je filterdrager. Dit leidt tot een mooie evenwichtige extractie, en dat is wat je wil 😉 Klik hier voor een lijst met de beste koffieverdelers en tampers.
Om de dosis van gemalen koffie hetzelfde te houden, is het belangrijk om deze te wegen. Sommige koffiemolens hebben een weegfunctie, als je een koffiemolen hebt die dit niet doet is het goed om een weegschaal te gebruiken. Als je je koffie op volume instelt, dan heb je de weegschaal alleen nodig om de dosis te controleren. Wanneer je je koffie instelt op basis van een recepts (Brew Ratio), dan zul je ook de vloeibare koffie die eruit komt moeten wegen. Dan is het handig om een weegschaal met timer aan te schaffen. Klik hier voor een koffieweegschaal met timer.
Vers gebrande koffiebonen geven de meest rijke smaak, vaak meer crema en meer mogelijkheden om de smaak te perfectioneren. Kies daarom het liefst voor vers gebrande bonen. Met koffiebonen van de supermarkt kun je best aardige espresso zetten, maar het verschil met vers gebrande koffiebonen is ontzettend groot! Ook geeft het soort koffieboon dat je kiest een eigen unieke smaakbeleving. Ik ga vaak voor bonen uit Zuid-Amerika, omdat deze vaak lekker zoet zijn met tonen van chocola, noten en rozijn. Als je meer van fruitig houdt, kun je ook eens koffiebonen uit Azië of Afrika proberen. Klik hier voor de heerlijke Specialty Coffee bonen van Barista Essentials, vanuit alle delen van de wereld.
Perfecte Espresso Bereiden: Dit moet je weten
Dosis (aantal gram gemalen koffie)
Je begint bij het bepalen van de dosis koffie: hoeveel gram gemalen koffie je gaat gebruiken voor je espresso. Doorgaans gebruik je voor een dubbele espresso (ongeveer 40 a 60 ml) tussen de 14 en 20 gram gemalen koffie. Elke filterdrager heeft zijn eigen “favoriete” dosis, dus kijk eerst even of je kunt vinden welke dosis bij jouw filterdrager past. Het bereiden van een single espresso wordt bijna niet gedaan door Barista’s. Ik zet deze ook nooit en zal er daarom niet op ingaan. Wel kun je met een filterdrager met dubbele uitloop je dubbele espresso in tweeën splitsen, voor bijv. twee cappuccino’s.
Mate van verdeling
Een gelijkmatige verdeling van de gemalen koffie in het filterdrager leidt tot een meer evenwichtige extractie. Als de koffie niet goed verdeeld is, zal het water de weg van de minste weerstand zoeken en bepaalde delen van de gemalen koffie meer “aanspreken” dan andere delen. Dit leidt tot een gedeelte van de koffie dat verbrand raakt (bitter) en anderzijds een gedeelte dat te weinig smaak heeft kunnen afgeven (zwak/zuur). Bij een gelijkmatige verdeling loopt het water overal evenveel doorheen, waardoor de smaak in evenwicht blijft. Een koffieverdeler kan hierin erg handig zijn, klik hier voor een uitgebreide lijst van koffieverdelers.
Aanstampen van de gemalen koffie
Het aanstampen van de koffie is nodig om de “waterdruk” op te voeren. Espresso is een zetmethode waarbij water onder hoge druk door de koffie heen wordt geperst, anders dan bij bijv. filterkoffie (waarbij gebruik wordt gemaakt van zwaartekracht). Als je niet aanstampt, loopt het water er te gemakkelijk doorheen. Dit leidt tot een espresso waarbij het water niet genoeg smaak heeft kunnen “onttrekken”. De espresso smaakt dan zwak, zuur en is licht van kleur. Kortom; Gatverdamme, daar heb je niet alle moeite voor gedaan! Idealiter is de mate van druk die je gebruikt bij het aanstampen gelijk, zodat deze variabele weinig tot geen invloed heeft op het resultaat. Vaak gebruiken we 9 bar als richtlijn.
Maalgraad
De maalgraad is de ingestelde grofte/fijnte van de koffiemolen. Bij een espresso malen we de koffie erg fijn, zodat het water de gewenste, hoge druk nodig heeft om er doorheen geperst te worden. Bij het instellen van de espresso is de maalgraad eigenlijk de enige variabele waarmee je gaat werken. De rest: de dosis, het aanstampen en verdelen van de koffie laten we allemaal hetzelfde. Met werken bedoel ik; deze ga je manipuleren om de gewenste smaak te bereiken.
Hoe werkt dit?
Bij een grof gemalen koffie kun je denken aan water dat door stenen heen loopt. Er zit relatief veel ruimte tussen de “korrels” en het water stroomt er daardoor gemakkelijk doorheen. Het water heeft daardoor minder lang de tijd om smaak te onttrekken aan de koffie. Bij een fijn gemalen koffie kun je denken aan water dat door zand probeert te stromen. Er zit relatief weinig ruimte tussen de “korrels’ en het water stroomt er daardoor moeilijk doorheen. Zo heeft het water meer tijd om smaak aan de koffie te onttrekken, duurt dit echter te lang, dan zal het hete water de koffie verbranden.
Doorlooptijd
De doorlooptijd is de tijd die nodig is, om vanuit de gemalen koffie de gewenste hoeveelheid espresso te verkrijgen. Uiteindelijk draait het natuurlijk om de smaak, maar de doorlooptijd kun je gebruiken als indicator van hoe dicht je bij een goed shot espresso zit. Als richtlijn kun je een doorlooptijd aanhouden van 22-30 sec. Wanneer je na 10 sec. doorlooptijd al een espresso in je kopje hebt zitten, is de kans groot dat er sprake is van onder-extractie (licht, zure, zwakke espresso). Wanneer je na 50 sec. doorloptijd pas je espresso in je kopje hebt zitten is de kans groot dat er sprake is van over-extractie (donker, bitter/verbrand shot). Met de maalgraad kun je hier invloed op uitoefenen: is de doorlooptijd erg kort en smaakt je espresso zuur? Dan kun je de maalgraad wat fijner instellen, daarmee verleng je de doorlooptijd en wordt de espresso minder zuur. Is de doorlooptijd erg lang en smaakt je espresso te bitter? Dan kun je de maalgraad wat grover instellen, daarmee verkort je de doorlooptijd en zal er een minder bittere smaak aan zitten.
Temperatuur van het water
De temperatuur van het water heeft ook invloed op de smaak van je espresso. De ideale temperatuur voor espresso ligt tussen de 92 en 97 graden Celsius. Is je water kouder dan dit, dan kan dit leiden tot een zure espresso. Ligt de temperatuur hoger dan 97 graden, dan kan je koffie verbranden, en dit leidt tot een erg bitter en verbrande espresso. Probeer in ieder geval de temperatuur van het water constant te houden, zodat je ook deze variabele gelijk houdt bij elke poging. Sommige espressomachines hebben een thermostaatfunctie. Mocht de jouwe dit niet hebben, dan kan het helpen om je machine een vast aantal seconden te laten voorspoelen. Zo kun je het redelijk constant houden. zorg er in ieder geval voor dat je machine goed is opgewarmd!
Perfecte Espresso Bereiden: Zo doe je dat!
1. Espresso bereiden op basis van volume
Nu is het tijd om de espresso te bereiden. Laten we beginnen bij het instellen van je espresso op basis van volume (60 ml).
Instellen van je espresso op basis van volume
We beginnen met het bepalen van de dosis, die passend is bij de het filterbakje dat je gebruikt (bijv. 18 gram). Wanneer je de dosis hebt bepaald wordt het tijd om je koffiemolen in te stellen in de espresso range, veel koffiemolens hebben in de handleiding een referentiepunt/richtlijn als hulpmiddel. Mocht dit niet zo zijn, dan kun je proberen de koffie zo fijn te malen als tafelzout als een begin (tip: ik laat mijn koffiemolen bij nieuwe bonen altijd staan op de laatste intstelling, dat gebruik ik dan als beginpunt). Mocht je vaak dezelfde bonen gebruiken: maak aantekeningen van je maalgraad en dosis zodat je deze later gemakkelijk kunt terughalen. Nu de koffiemolen is ingesteld is het tijd om de koffiebonen te malen.
Wanneer je de koffie hebt gemalen ga je deze verdelen en aanstampen. Het verdelen kun je met je vinger doen, of met een koffieverdeler. Het aanstampen doe je vervolgens met een tamper, of met dezelfde koffieverdeler. Deze twee stappen zorgen ervoor dat het water gelijkmatig, en onder hoge druk door de koffie heen wordt geperst. De doorlooptijd die het meest gangbaar is, ligt tussen de 22 en 30 sec. Dit betekent dat je vanuit de 18 gram gemalen koffie, in 22-30 sec. tijd 60 ml espresso in je kopje hebt zitten. Probeer alle variabelen gelijk te houden, behalve de maalgraad. Gaat het water er te gemakkelijk doorheen (onder de 25 sec.) dan smaakt de espresso vaak zwak en zuur. Je kunt dit gemakkelijk oplossen door de koffiemolen iets fijner af te stellen, waardoor de maalgraad fijner wordt. Duurt het erg lang voordat het water door de koffie heen druppelt (ruim boven de 30 sec.)? Dan smaakt deze vaak bitter en verbrand. Dit kun je gemakkelijk oplossen door de koffiemolen iets grover af te stellen. Blijf hiermee “spelen” totdat je een espresso drinkt waar je blij mee bent: een gebalanceerd shot, met zowel zoete als licht bittere tonen. Je kunt, afhankelijk van het soort koffiebonen, smaken als cacao, chocola, suiker en zelfs fruit proeven. Veel plezier!
2. Espresso Bereiden op basis van een recept (Brew Ratio)
Hierboven heb je geleerd hoe je espresso kunt instellen op basis van volume. Dit kan leiden tot een heerlijke espresso. Wil je je espresso echter naar een hoger niveau tillen, en keer op keer dezelfde heerlijke espresso drinken? Dan kun je het beste je espresso instellen op basis van een recept/ Brew Ratio. Ik zal je eerst uitleggen wat dit is. Een Espresso Recept (Brew Ratio) betekent de verhouding tussen het aantal gram gemalen koffie dat je erin stopt, en het aantal gram vloeibare espresso dat je in je kopje krijgt. Bij een espresso is het gangbaar om een verhouding tussen de 1:1,5 tot 1:2,5 aan te houden. De optimale verhouding verschilt per soort koffieboon, maar vaak zit je met een klassieke verhouding van 1:2 zeker in de buurt. Dus in ons voorbeeld van 18 gram gemalen koffie willen we met een verhouding van 1:2 op 36 gram vloeibare espresso uitkomen. Dit het liefst binnen de gewenste doorlooptijd van 22-30 sec.
Om je espresso op deze manier in te stellen, doorloop je alle stappen die hierboven zijn geschreven. Het enige dat je anders doet, is dat je de koffie die uit de machine loopt, ook weegt. Je kunt dit het gemakkelijkst doen met een weegschaal met timer functie. Waarbij je de timer aanzet wanneer je de espresso knop aan zet, en de timer stopzet wanneer je (in dit geval) 36 gram vloeibare espresso in je kopje hebt zitten. Deze manier is iets meer werk, maar het scheelt enorm qua precisie. Je kunt op deze manier nog beter de smaak van je espresso aanpassen, en het is gemakkelijker om iedere keer hetzelfde resultaat te behalen. Sinds de eerste keer dat ik deze methode gebruikte, heb ik het nooit meer anders gedaan. Ik drink nu werkelijk de beste espresso thuis, en het mooie is dat ik precies weet hoe ik ‘m de volgende keer weer zo krijg. Dat gun ik jou ook!
Perfecte Espresso Bereiden: Video Tutorials
Hieronder zie je twee tutorials, waarin ik laat zien hoe bovenstaand proces werkt. In de bovenste video laat ik je zien hoe je espresso instelt op basis van een recept. In de onderste doe ik het nog op volume. Mocht je nog vragen hebben, dan kun je mij dat laten weten in de comments. Veel kijk plezier!
Ben je er nu klaar voor om thuis ook heerlijke espresso te zetten, maar weet je niet welke machine en koffiemolen je hiervoor kunt aanschaffen? Kijk dan hieronder verder:
